Mając na uwadze rozważania dotyczące istoty wyznaczania poziomów dostępności i wykorzystania zasobów, przyjmuje się w koncepcji ZPRK, zaprezentowany na rysunku 26, model dostępności i wykorzystania zasobu.
Rysunek 26. Model dostępności i wykorzystania zasobu w ZPRK
Model ten ma dwie perspektywy: planowania oraz realizacji, w których wyznacza i interpretuje się określone poziomy dostępności i wykorzystania zasobu. Z wykorzystaniem tego modelu wyznaczane są dostępność oraz wykorzystanie zasobu na poziomie poszczególnych jednorodnych centrów kosztów zasobów.
W perspektywie planowania wyznaczane są:
Teoretyczna wielkość przerobu zasobu Q(T), wielkość ta w porównaniu do praktycznej wielkości przerobu (wykorzystania) zasobu Q(Pr) pokazuje, jaka część zasobów organizacyjnych nie będzie dostępna w przyszłości do wykorzystania z tytułu ich parametrów i obiektywnych charakterystyk.
Praktyczna wielkość przerobu zasobu Q(Pr) jest to wielkość, która możliwa będzie do wykorzystania przez zarządzających w przyszłych procesach produkcyjnych, usługowych i innych. Wielkość ta wykorzystywana jest do wyznaczania planowanych stawek kosztów stałych zasobów oraz, w porównaniu do planowanej wielkości przerobu (wykorzystania) zasobu Q(Pl), pokazuje, jaka część zasobu będzie w przyszłości niewykorzystana. Różnica ta stanowi cel dla zarządzających i poszukiwania źródeł przyszłego, rentownego ich wykorzystania.
Planowana wielkość przerobu zasobu Q(Pl) to wielkość przerobu, która wynika z przyjętego operacyjnego planu działania (budżetu statycznego) i uwzględnia wykonanie założonego planu działalności produkcyjnej, usługowej i sprzedażowej.
W perspektywie realizacji (wykonania) wyznaczane są:
Teoretyczna wielkość przerobu zasobu Q(T), wielkość ta w porównaniu do praktycznej wielkości przerobu (wykorzystania) zasobu Q(Pr), pokazuje, jaka część zasobów organizacyjnych nie jest dostępna do wykorzystania z tytułu ich parametrów i obiektywnych charakterystyk. Różnica pomiędzy teoretyczną a praktyczną dostępnością zasobu stanowi wyzwanie dla zarządzających i służb utrzymania ruchu, których celem jest minimalizacja tej różnicy.
Praktyczna wielkość przerobu (dostępności) zasobu Q(Pr) jest to wielkość, która możliwa była do wykorzystania przez zarządzających w procesach produkcyjnych, usługowych i innych. Wielkość ta wykorzystywana jest do wyznaczania rzeczywistych stawek kosztów stałych zasobu oraz, w porównaniu do rzeczywistej wielkości przerobu (wykorzystania) zasobu Q(R), do wyznaczania kosztów niewykorzystanych zasobu. Praktyczna dostępność pokazuje, jaka wielkość przerobu zasobu była możliwa do sprzedaży i wykorzystania.
Rzeczywista wielkość przerobu (wykorzystania) zasobu Q(R) jest to wielkość, jaka została faktycznie osiągnięta w efekcie określonej skali produkcji czy świadczenia usług. Wielkość ta w porównaniu do autoryzowanej wielkości (wykorzystania) zasobu Q(A) wyznacza nieautoryzowane odchylenia zużycia zasobu będące konsekwencją zmian wydajności i zużycia zasobu w stosunku do standardów jednostkowych jego zużycia i wykorzystania. Celem minimalizacji tych odchyleń jest osiąganie doskonałości operacyjnej i unikanie ponad-normatywnego zużycia i wykorzystania zasobów.
Autoryzowana wielkość przerobu (wykorzystania) zasobu Q(A), jest to wielkość przerobu (wykorzystania) zasobu, która uznana jest za uzasadnioną i zakłada zużycie zasobów zgodne z jednostkowymi standardami ich zużycia (np. normy ilościowe, standardy czasowe), ale uwzględnia zmiany w działalności operacyjnej, które spowodowały, że działalność ta nie została poprowadzona w sposób uznany za „optymalny”. Wielkość ta w porównaniu do standardowej wielkości (wykorzystania) zasobu Q(S) wyznacza autoryzowane odchylenia zużycia zasobu będące konsekwencją zmian w działalności operacyjnej w stosunku do działalności uznanej za „optymalną”. Celem minimalizacji tych odchyleń jest osiąganie doskonałości operacyjnej i unikanie wszelkich poprawek, przeróbek czy realizacji procesów w sposób odbiegający od „optymalnego”.
Standardowa wielkość przerobu zasobów Q(S), jest to wielkość przerobu zakładająca zużycie zasobów zgodne z jednostkowymi standardami ich zużycia oraz przy założeniu prowadzenia działalności operacyjnej w sposób uznany za „optymalny”. Wielkość ta wyznacza cel dla osiągania doskonałości operacyjnej i związanego z nią poziomu wykorzystania posiadanych zasobów organizacyjnych.
W ramach niewykorzystanej wielkości przerobu zasobu, można wyznaczyć wielkość przerobu przeznaczoną na gotowość Q(G) do realizacji określonej działalności produkcyjnej lub usługowej. Gotowość ta jest najczęściej utrzymywana w wyniku umów podpisanych z określonymi klientami, warunkami deklarowanymi dla segmentów klientów lub może dotyczyć nawet poszczególnych produktów lub całych grup produktowych[1].
[1] Na przykład, gotowość może być związana z czasem reakcji producenta/usługodawcy na awarie produktów lub awarie związane z ciągłością świadczenia usług, np. wodociągowych.