Zasoby podstawowe i wspierające w ZPRK

Podobnie jak w rachunkach GPK i RCA w ZPRK wyodrębniane są dwa główne typy zasobów: zasoby podstawowe i zasoby wspierające.

Pierwszym typem są zasoby podstawowe, które zużywane są w działaniach realizowanych na rzecz produktów, usług i klientów lub są bezpośrednio rozliczane (przypisywane) do obiektów kosztowych. Drugi rodzaj to zasoby wspierające, których koszty rozliczane są na inne zasoby [Kilger 1993, s. 316 i s. 330; Keys i van der Merwe 2001b, s. 33; Schildbach 1997, s. 267; Krumwiede 2005, s. 28; Keys i van der Merwe 1999, s. 3].

Podział ten jest efektem odmiennego ujmowania kosztów tych zasobów w strukturze rozliczania kosztów. Zarówno w GPK, jak i RCA podczas alokowania kosztów zasobów wspierających do zasobów podstawowych zachowany jest podział kosztów na stałe i zmienne (proporcjonalne[1]) [Benjamin i Simon 2003, s.22; Krumwiede i Suessmair 2007a, s. 6; Schildbach 1997, s. 267; Keys i van der Merwe 1999, s. 3].

Założenie rozróżniania zasobów podstawowych od wspierających stosowane jest również w zasobowo-procesowym rachunku kosztów, jednakże wprowadzony jest uszczegóławiający podział zasobów wspierających na dwa podtypy. Podział ten wynika z faktu odmiennego podejścia do rozliczania kosztów tych zasobów w rachunku kosztów.

Zasoby podstawowe

Zasoby podstawowe to zasoby, które są zużywane bezpośrednio na rzecz finalnych i pośrednich obiektów kosztowych (produktów, usług, klientów, grup produktowych, segmentów klientów) lub biorą udział w działaniach podstawowych (produkcyjnych, usługowych, sprzedażowych) i zarządczych realizowanych na rzecz finalnych (produktów, usług, klientów) i pośrednich obiektów kosztowych (grup produktowych, segmentów klientów, projektów badawczych i rozwojowych itp.). Zasoby podstawowe ujmowane są najczęściej w kosztach komórek operacyjnych: produkcyjnych, sprzedażowych, logistycznych. Przykładami zasobów podstawowych są:

  • maszyny produkcyjne,
  • pracownicy bezpośrednio produkcyjni – monterzy,
  • pracownicy pośrednio produkcyjni – automatycy,
  • urządzenia pakujące,
  • wózki widłowe,
  • folia do owijania palet wysyłkowych,
  • pracownicy magazynowi,
  • bonusy wypłacane klientom,
  • samochody ciężarowe,
  • przedstawiciele handlowi,
  • usługi pośrednictwa sprzedaży,
  • materiały marketingowe dla klientów.

Zasoby wspierające

Zasoby wspierające, w których wyodrębnia się dwa podtypy, określone są następująco:

  • zasoby współdzielone,
  • zasoby realizujące usługi wewnętrzne.

Zasoby współdzielone

Zasoby współdzielone to zasoby zużywane lub wykorzystywane przez inne zasoby w sposób bezpośredni. Koszty tych zasobów rozliczne są na zasoby podstawowe lub inne zasoby wspierające. Przykładami zasobów współdzielonych są:

  • budynki produkcyjne,
  • budynki biurowe,
  • systemy informatyczne,
  • stanowiska komputerowe biurowe,
  • meble biurowe,
  • media.

Zasoby realizujące usługi wewnętrzne

Zasoby realizujące usługi wewnętrzne to zasoby zużywane lub wykorzystywane przez inne zasoby w sposób pośredni (za pośrednictwem działań wspierających – usług wewnętrznych). Zasoby te biorą udział w procesach wspierających, których kosztami obciążane są zasoby podstawowe i inne zasoby wspierające. Przykładami zasobów realizujących usługi wewnętrzne są:

  • pracownicy utrzymania ruchu,
  • pracownicy kadry i płace,
  • pracownicy rekrutacji,
  • trenerzy wewnętrzni,
  • pracownicy informatyki,
  • pracownicy zaopatrzenia,
  • kotłownie.

[1] W GPK i RCA używany jest termin proporcjonalne, aby podkreślić liniowy związek pomiędzy kosztem a wielkością zużywanego zasobu. Ze względu na powszechność stosowania w Polsce terminu koszt zmienny, to w zasobowo-procesowym rachunku kosztów przyjęto termin „zmienny”.